The Nits: In The Greek... Mountains

... και όπως θα έλεγε ένας ξεναγός σε ένα τσούρμο τουρίστες που επισκέπτονται την Ολλανδία: «Άμστερνταμ, Ρότερνταμ, Βαν Γκογκ, μουσεία, coffee shops, τουλίπες, αγελαδίτσες, ποδήλατα, Ex, Mecano, Herman Brood και... Nits.» Νits είπαμε; Ακριβώς. Ένα αρτίστικο (με την πραγματική έννοια της λέξης) τετραμελές (τριμελές πού και πού) συγκρότημα από το Άμστερνταμ που ξεκίνησε την ενεργό δράση του στα μέσα των 70s. Επηρεασμένοι αρχικά από Fab Four, Kinks και γενικά συγκροτήματα της βρετανικής εισβολής αλλά και της προοδευτικής μουσικής των 70s, γρήγορα ενσωμάτωσαν νεωτεριστικά, πειραματικά στοιχεία στον πολύπλευρο ήχο τους.

Οι τέσσερις φίλοι μας, Ηenk Hofstede, Alex Roelofs, Michiel Pieters, Rob Kloet (ως αρχική σύνθεση) έκαναν αίσθηση στους μουσικούς κύκλους του Άμστερνταμ με την «φευγάτη» πρόταση των τραγουδιών τους. Φανταστείτε στο μίξερ την ποπ των Beatles παρέα με τις προοδευτικές αναζητήσεις του Eno, τις μπαλάντες του ποιητή Cohen και την ακουστική πoπ των Simon and Garfunkel, με τις αφαιρετικές αγχωτικές δομές των Talking Heads και την νεοκυματική - φευγάτη ενίοτε - πειραματική φρενίτιδα των XTC.

Το πρώτο single που κυκλοφόρησαν το 1975, ήταν το "Yes Οr Νo", ένα απαλό ποπ τραγούδι. Κάνοντας υπομονή τρία χρόνια (το 1978) κυκλοφόρησαν στην ανεξάρτητη δισκογραφική εταιρεία Scrabble το πρώτο τους άλμπουμ με τίτλο The Nits, το οποίο έκανε αίσθηση στους μουσικούς κύκλους ακροατών και κριτικών (παρόλο που κυκλοφόρησε σε 1000 μόλις αντίτυπα) και είχε ως  αποτέλεσμα να υπογράψουν στην CBS (μετέπειτα Sony Music).

Ο δίσκος Tent του 1979 ήταν ο πρώτος στην CBS. Στο Tent συναντούμε και κάποια τραγούδια από το ντεμπούτο τους, ενορχηστρωτικά πειραγμένα. Με τον δίσκο αυτόν εισάγουν μια πιο πειραματική δομή στις συνθέσεις τους, όπως και στον επόμενο δίσκο τους, το New Flat του 1980. Σε αυτά τα άλμπουμ, όπως και στο Work του 1981, έχουμε ένα συνδυασμό ακουστικών και ηλεκτρονικών στοιχείων στις συνθέσεις τους, με κάπως πειραματικό χαρακτήρα, χωρίς όμως να χάνουν την ποπ ταυτότητά τους.

Τα Kilo και Omsk (μίνι άλμπουμ το πρώτο, κανονικό το δεύτερο) κυκλοφόρησαν το 1983. Εδώ η τετράδα υιοθετεί και πάλι μελωδικά στοιχεία σε συνδυασμό με πειραματικούς αλλά και μεστούς ποπ ήχους. Αυτή την χρονιά έχουμε και την έλευση του Robert Jan Stips (πρώην Golden Earring) που αναλαμβάνει τα keyboards αντικαθιστώντας oυσιαστικά τον Roelofs ο οποίος αποχώρησε και ο οποίος ήταν παραγωγός στο άλμπουμ τους Tent. Το Kilo περιείχε έξι τραγούδια με πιο γνωστά τα "Sketches Of Spain" και "Dapper Street". Το δε Omsk περιείχε επίσης γνωστά και αγαπητά τραγούδια τους, όπως τα "A Touch Of Henry Moore" (έναν φόρο τιμής στον μεγάλο γλύπτη), "Shadow Of A Doubt", "Tons Of Ink" και το ατμοσφαιρικό "Nescio" (απ' τις μεγαλύτερες επιτυχίες τους). Βέβαια θα πρέπει να τονίσουμε την μεγάλη συνεισφορά των Paul και Tom Telman ως άτυπα μέλη του συγκροτήματος, σε ήχο και φωτισμό αντίστοιχα.

Το 1984 είναι η χρονιά του Adieu Sweet Bahnhof σε παραγωγή Jaap Eggermont. Με τον Jan Stips πλέον σταθερή δύναμη στο συγκρότημα, καταφέρνουν να γράψουν έναν από τους καλύτερους και αξέχαστους (ιδιαίτερα στο ελληνικό κοινό) δίσκους τους, με κομμάτια όπως το ομώνυμο "Adieu Sweet Bahnhof" και το "Mask" (με ένα εξαιρετικό ασπρόμαυρο βιντεοκλίπ). Όμως κάποιες διαφωνίες με τον παραγωγό Eggermont είχαν ως αποτέλεσμα την αποχώρηση του Michiel Pieters από το συγκρότημα και έτσι οι Nits έμειναν τρεις.

Το Henk του 1986 ήταν πολύ πιο σκοτεινό και πειραματικό σε σχέση με τα προηγούμενα άλμπουμ τους απογοητεύοντας εν μέρει τους πιστούς οπαδούς τους. Πάντως είχε κάποια πανέμορφα τραγούδια όπως το α λα Everly Brothers "Typist Of Candy", το "Home Before Dark" και το ονειρικό "Sleep (What Happens To Your Eyes)". Αργότερα το Henk κυκλοφόρησε μαζί με το mini άλμπουμ του 1983 Kilo σε ένα cd. Έχοντας ηχογραφήσει τον προηγούμενο δίσκο τους ως τρίο, προστίθεται και η Joke Gereats (που συμμετείχε ως guest στο Henk) στο μπάσο και έτσι οι Nits γίνονται και πάλι κουαρτέτο.

Με τον σουρρεαλιστικό τίτλο του δίσκου Ιn The Dutch Mountains οι Nits αγγίζουν την επιτυχία. Το ομώνυμο κομμάτι γίνεται η μεγαλύτερη επιτυχία τους (ειδικά στην Ελλάδα), αλλά ο δίσκος δεν περιέχει μόνον αυτό. Ηχογραφημένος σχεδόν λάιβ σε ένα παλιό γυμναστήριο του Άμστερνταμ, ο δίσκος δεν αναγράφει πουθενά στα credits παραγωγή. Τα πιο πολλά κομμάτια είναι ατμοσφαιρικά, συναισθηματικά, παιχνιδιάρικα και αξίζει να δώσετε λίγη προσοχή σε άσματα (εκτός του ομωνύμου) όπως τo ατμοσφαιρικό "Two Skaters", το "Pelican & Penguin", το "Oom-Pah-Pah" (το παιχνιδιάρικο που λέγαμε πριν), το "The Panorama Man", το σχεδόν ροκαμπίλι "An Eating House", το μελαγχολικό "The Swimmer", το "Magic Of Lassie" κ.ά. Μιλάμε για έναν αξέχαστο δίσκο, πολυαγαπημένο (ειδικά στην  ελληνική νεολαία τότε), ενώ το 1988 ακολουθεί ένα μίνι άλμπουμ με τίτλο Hat με πιο γνωστά κομμάτια τα "The Train" και "Bauhaus Chair". Το τριπλό (διπλό στην ψηφιακή έκδοσή του) ζωντανό άλμπουμ Urk  του 1989 μας παρουσιάζει τις δυνατές στιγμές του συγκροτήματος που ηχογραφήθηκαν σε Ουτρέχτη, Μόσχα και Άμστερνταμ τον χειμώνα του 1988-89 και περιλαμβάνει 29 στιγμές απ' την μέχρι τότε δισκογραφία τους με καταπληκτικές ενορχηστρωτικά εκτελέσεις των τραγουδιών τους. Η μπασίστρια Gereats λίγο μετά αποχώρησε απ' το συγκρότημα για λόγους υγείας.

Το συγκρότημα ξεκίνησε τη δεκαετία του '90 με τον δίσκο Giant Normal Dwarf, ένα «καλειδοσκοπικό» άλμπουμ με μια ελαφρώς ψυχεδελική προσέγγιση σε κομμάτια όπως το "Radio Shoes" και το ομώνυμο "Giant Normal Dwarf". Στο λάιβ άλμπουμ Ηjuvi, που κυκλοφόρησε το 1992, συνεργάζονται με την Radio Symphonic Orchestra. Στο άλμπουμ Ting (πάλι του 1992) υιοθετούν μια μινιμαλιστική - α λα Philip Glass - αισθητική σε τραγούδια όπως "Cars And Cars", "Soap Bubble Box" κ.ά., ενώ οι Martin Bakker στο μπάσο και Peter Meuris στα κρουστά, που είχαν ακολουθήσει σε περιοδείες αλλά και στην ηχογράφηση του Ting, προσχώρησαν στη σύνθεση του συγκροτήματος ως κανονικά μέλη. Ο δίσκος dA dA dA του 1994 ήταν ο πρώτος τους που κυκλοφόρησε στην αμερικάνικη αγορά και είχε και αυτός αναφορές σε ταξίδια και αναμνήσεις από την παιδική ηλικία. Ένας τυπικός αλλά μαγευτικός δίσκος των Nits.

Το 1995 έχουμε την κυκλοφορία της συλλογής Nest, κάτι σαν best-of του συγκροτήματος που περιλάμβανε δύο νέα καταπληκτικά τραγούδια, τα "Broken Wings"" και Road Not Taken". Το δυσεύρετο box set που κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά περιλάμβανε την επιπλέον συλλογή Quest και μια βιντεοκασέτα που συνθέτουν έναν «θησαυρό» για τους φίλους του συγκροτήματος. Επίσης μια ακόμη (τριπλή) συλλογή κυκλοφόρησε το 2000, με τίτλο Nits Hits.

O πιανίστας Jan Stips αποχώρησε το 1996 (για να επιστρέψει μερικά χρόνια μετά) έχοντας κάποια σόλο project κατά νου και εισέρχονται στο συγκρότημα δύο κοπέλες, η Laetitia Van Krieken και η Arwen Linnemann. Με αυτή τη σύνθεση κυκλοφορούν το νεωτεριστικό Alankomaat το 1998, το οποίο είναι το πρώτο τους στούντιο άλμπουμ μετά από το dA dA dA του 1994 και την συλλογή Nest του 1995. Τα "Robinson" και "Three Sisters" είναι τα κομμάτια που ξεχωρίζουν σε αυτό το LP και ο ήχος του δίσκου χαρακτηρίζεται από πολλά ηλεκτρονικά στοιχεία (λούπες, samples κ.τ.λ.).

Το Wool του 1999 είναι ένα τυπικό nits-ικό άλμπουμ με τον «εξελιγμένο» ήχο του προκατόχου του Alankomaat, χωρίς βέβαια να ξεφεύγει από τον χαρακτήρα του ήχου τους. Στο άλμπουμ 1974 (που κυκλοφόρησε το 2003) έχουμε την επιστροφή του Robert Jan Stips πίσω από τα πλήκτρα και έτσι το γκρούπ σε αυτό τον δίσκο γίνεται πενταμελές. Μέτριος δίσκος θα λέγαμε, χωρίς βέβαια να λείπουν και μερικές όμορφες στιγμές. Ο τίτλος 1974 δήλωνε το έτος ίδρυσης του γκρουπ, το οποίο εκείνη την χρονιά έκλεινε 30 χρόνια καριέρας. Το Les Nuits του 2005 δεν είχε να προσφέρει κάποιο νέο στοιχείο και έκπληξη στον ήχο του συγκροτήματος, όμως ακούγοντας το μαζί με τα Doing The Dishes και το  Strawberry Wood (του 2008 και 2009 αντίστοιχα) αναρωτιέσαι «πώς βγαίνουν τόσο ρομαντικοί και συναισθηματικοί δίσκοι στις μέρες μας».

Είμαστε πια εν έτει 2012 και οι Nits υφίστανται ακόμη, κυκλοφορούν το Malpensa, ένα ακόμη εξαιρετικό έργο στην πλούσια δισκογραφία τους, έναν δίσκο εσωτερικό και τρυφερό συνάμα, φλερτάροντας με ακουστικούς απόηχους των 60s. Πάντως ο γράφων έχει να σας προτείνει: ψάξτε τους, ακούστε τους, μελετήστε τα LP τους... το σίγουρο είναι ότι δε θα χάσετε κάτι κάνοντας το. Αν θα τους λατρέψετε είναι προσωπικό σας θέμα. Το ζήτημα όμως είναι ότι εδώ έχουμε να κάνουμε με ένα πρωτοποριακό, αρτίστικο συγκρότημα, που τίμησε την τέχνη, τα ταξίδια, τις αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας και μας πρόσφερε την ψυχή του μέσα από τα τραγούδια και τους δίσκους του. Οπότε respect Nits... 38 χρόνια είναι αυτά...

Δισκογραφία:

• The Nits (Scrabble, 1978)
• Tent (CBS, 1979)
• New Flat (CBS, 1980)
• Work (CBS, 1981)
• Omsk (CBS, 1983)
• Kilo EP (CBS, 1983)
• Adieu Sweet Bahnhof (CBS, 1984)
• Henk (CBS, 1986)
• In the Dutch Mountains (CBS, 1987)
• Hat EP (CBS, 1988)
• Urk (CBS, 1989, live)
• Giant Normal Dwarf (CBS, 1990)
• Hjuvi - A Rhapsody in Time (Columbia, 1992, live)
• Ting (Columbia, 1992)
• dA dA dA (Columbia, 1994)
• In Concert (Radio Nederland, 1996, live)
• Dankzij de Dijken (1995) (ως Frits μαζί με τον Freek de Jonge)
• Nest (Columbia, 1995, compilation)
• Quest (Columbia, 1995, compilation)
• Alankomaat (Columbia, 1998)
• Wool ([PIAS], 1999)
• Nits Hits (Columbia, 2000, compilation)
• J.o.s. Days (Disky, 2001, compilation)
• Sketches Of Spain (Disky, 2001, compilation)
• 1974 (Werf / Sony BMG, 2003)
• Les Nuits (Werf / Sony BMG, 2005)
• Doing the Dishes (Werf / Sony BMG, 2008)
• Strawberry Wood (Werf / Sony BMG, 2009)
• Malpensa (Werf / Sony Music, 2012)