Γιάννης Καλιφατίδης - Λίγη τάξη στο χάος
[Μιχάλης Μακρόπουλος - 18/03/13]
Ο Γιάννης Καλιφατίδης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε μεταλλειολόγος μηχανικός στη Γερμανία, στο Πολυτεχνείο του Ντάρμσταντ. Με την ελληνογερμανική μπάντα του, τους Into the Abyss, κυκλοφόρησε τέσσερα άλμπουμ, ενώ περιόδευσε στη Γερμανία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Μόνο στην Αγγλία, η μπάντα έπαιξε πέντε φορές στο θρυλικό Marquee Club! Επιστρέφοντας το 1999 στην Ελλάδα, ίδρυσε το βραχύβιο γκρουπ Lenin's Modem. Το 2005 ολοκλήρωσε τον κύκλο μεταφραστικών σπουδών στο γερμανικό τμήμα του ΕΚΕΜΕΛ. Έκτοτε ασχολείται επαγγελματικά με τη λογοτεχνική μετάφραση. Το 2007 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνικής μετάφρασης για το βιβλίο του W.G. Sebald «Οι ξεριζωμένοι» (εκδ. Άγρα), ενώ το 2010 τιμήθηκε με το Βραβείο Γερμανόφωνης Λογοτεχνίας για το βιβλίο του Georg Heym «Ο κλέφτης: Επτά αφηγήματα» (εκδ. Νεφέλη). Από τον Σεπτέμβριο του 2012 διευθύνει το τμήμα λογοτεχνικής μετάφρασης του Ινστιτούτου Γκαίτε Αθηνών. Παράλληλα, παίζει κιθάρα και τραγουδά στους Penny Dreadful.
Ο Γιάννης μιλάει στο Wild Thing:
Wild Thing: Γιάννη, με το ένα πόδι πατάς στη λογοτεχνία και με τ' άλλο στη μουσική. Το σημείο ισορροπίας; Η σχέση ανάμεσα στα δύο; Είναι χωριστά κουτιά ή συγκοινωνούντα δοχεία;
Γιάννης Καλιφατίδης: Η μετάφραση και η μουσική είναι στη ζωή μου τα δύο πράγματα που με βοηθούν, το καθένα με διαφορετικό τρόπο, να διατηρώ την τάξη και τη συνοχή που χρειάζομαι για να επιβληθώ στο χάος που, κατά τα άλλα, βασιλεύει στο μυαλό μου. Υπό αυτή την έννοια, είναι λυτρωτικά και τα δύο. Αν δεν υπήρχαν, ίσως να είχα τρελαθεί. Στη μετάφραση αναζητώ πάντα τη μουσικότητα, τον ρυθμό του λόγου. Από την άλλη, η επίδραση της μουσικής μέσα μου - όπως και σε όλους μας - είναι πολύ πιο άμεση. Σε αντίθεση με τη λογοτεχνία, λειτουργεί πολύ πιο συναισθηματικά, χωρίς να χρειάζεται να φιλτραριστεί από τον εγκέφαλο.
WT: Από τους συγγραφείς που 'χεις μεταφράσει, ποιον αγάπησες περισσότερο και γιατί; Και ποιο βιβλίο, μεταφρασμένο από σένα, θεωρείς το πιο σημαντικό;
ΓΚ: Είτε το θέλω είτε όχι, νομίζω πως υπήρξε καθοριστικό το γεγονός ότι μετέφρασα τέσσερα βιβλία του Γερμανού W. G. Sebald. Από αυτά, Οι δακτύλιοι του Κρόνου ήταν αυτό που με κέρδισε περισσότερο απ' όλα και που ακόμα με απασχολεί και με στοιχειώνει σε πολλές στιγμές της ζωής μου. Σε πολύ γενικές γραμμές, μιλάει για την τάση της ανθρωπότητας να αυτοκαταστρέφεται όσο περισσότερο αναπτύσσεται και εξαπλώνεται. Υπό αυτή την έννοια, θεωρώ το βιβλίο και εξαιρετικά επίκαιρο. Γενικά θεωρώ ότι μέχρι τώρα είχα την τύχη να μεταφράσω βιβλία που κάτι αφήνουν στον αναγνώστη και δεν προορίζονται για εύκολη πέψη.
WT: Είσαι κιθαρίστας των Penny Dreadful και τραγουδιστής τους. Τι σημαίνει τ' όνομα του συγκροτήματος; Οι κύριες επιρροές σας ποιες θα 'λεγες πως είναι;
ΓΚ: Το όνομα θα μπορούσαμε να το αποδώσουμε ως τρομακτικά αναγνώσματα της πεντάρας. Το είδος ήταν διαδεδομένο στην Αγγλία του 19ου αιώνα. Οι συγκεκριμένες ιστορίες κόστιζαν μία πένα, ενώ η θεματολογία τους στρεφόταν γύρω από ιστορίες φρίκης και τρόμου, όπως για παράδειγμα το Sweeny Todd ή το The Sleeping Hollow. Όσο για τις επιρροές, όλοι μας κουβαλάμε στην πλάτη μας ακούσματα από την εναλλακτική σκηνή των ΗΠΑ και της Αυστραλίας, αλλά και από την κάντρυ και τα μπλουζ. Αν θες ονόματα, θα έλεγα ότι μπάντες όπως οι Gun Club, οι 16 Horsepower, οι παλιοί Bad Seeds καθώς και καλλιτέχνες όπως ο Johnny Cash, ο Townes van Zandt και ο Neil Young έχουν αφήσει ανεξίτηλα τα ίχνη τους και στη δική μας μουσική.
WT: Σε ποιον κιθαρίστα βγάζεις το καπέλο;
ΓΚ: Μου άρεσαν ανέκαθεν οι αφαιρετικοί κιθαρίστες, δηλαδή εκείνοι που καταφέρνουν με λίγες νότες και με ψαγμένο ήχο να δημιουργήσουν ατμόσφαιρα, χωρίς πολλά σόλα και φιοριτούρες. Βγάζω σε αρκετούς το καπέλο, το ψηλότερο απ' όλα το βγάζω όμως μάλλον στον αδικοχαμένο Rowland S. Howard (Βirthday Party, Crime & The City Solution, These Immortal Souls). Άλλη περίπτωση ευρηματικού κιθαρίστα είναι ο John McGeoch (Magazine, Siouxsie & The Banshees, PIL) - μακαρίτης κι αυτός…
WT: Τι διαβάζεις αυτήν την περίοδο και τι μεταφράζεις;
ΓΚ: Δυστυχώς, από τότε που άρχισα να μεταφράζω, μου μένει ελάχιστος χρόνος για διάβασμα. Συνήθως διαβάζω το επόμενο βιβλίο που θα μεταφράσω. Όποτε βρίσκω χρόνο ανατρέχω σε κλασικές αγάπες μου, όπως ο Καρκαβίτσας και ο Παπαδιαμάντης. Αυτή την εποχή μεταφράζω τα Νυχτερινά του Γερμανού ρομαντικού συγγραφέα E.T.A Hoffmann. Είναι ιδιαίτερη περίπτωση γραφής, σκοτεινής και ειρωνικής συνάμα.
WT: Και, μουσικά, τι υπάρχει στο πρόγραμμα;
ΓΚ: Μόλις ολοκληρώσαμε τις μίξεις για το ντεμπούτο μας και αναζητούμε δισκογραφική εταιρεία. Σκοτώνονται μεταξύ τους ποια θα μας πρωτοπάρει... Κατά τα άλλα, έχουμε στο πρόγραμμα μερικές συναυλίες και πρόβες για νέα κομμάτια.
WT: Μια τελευταία ερώτηση. Θα μετέφραζες ποτέ ακούγοντας… μουσική των Penny Dreadful;
ΓΚ: Α, μα το κάνω ούτως ή άλλως. Μεταφράζω πάντα με συνοδεία μουσικής, αρκεί να μου είναι οικεία και να μη με αποσπά. Κατά τη διάρκεια των μοναχικών ημερών που περνώ ως μεταφραστής, η μουσική είναι η μόνη μου συντροφιά και επικοινωνία με τον κόσμο. Επίσης, με κρατά σε σωματική και πνευματική εγρήγορση.
Να η σελίδα των Penny Dreadful στο facebook:
http://www.facebook.com/pages/Penny-Dreadful/110077089059477?sk=wall
Και για ν' ακούσετε τραγούδια τους στο myspace:
