Μέχρι να γίνεις ο βασιλιάς των ηλιθίων

Μέχρι να γίνεις ο βασιλιάς των ηλιθίων,
ένα ντοκυμαντέρ του Σέργιου Βαφειάδη για την ελληνική πανκ σκηνή
από τα τέλη της δεκαετίας του '70 έως και σήμερα

Σκηνοθεσία: Σέργιος Βαφειάδης
Παραγωγή: Σέργιος Βαφειάδης, Μιχάλης Νταλανίκας, Stefi Productions, Omega Commons
Εκτέλεση παραγωγής: Νίκος Καρκούλιας
Υπεύθυνος παραγωγής: Βασίλης Ραφαήλ
Πρεμιέρα: 5 - 6 Απριλίου 2013

Έκανε πρεμιέρα τελικά στις αρχές Απριλίου το πολυ-αναμενόμενο ντοκυμαντέρ με θέμα την ελληνική πανκ σκηνή της δεκαετίας του '80 και την μετεξέλιξη της στη συνέχεια, με τον τίτλο Μέχρι να γίνεις ο βασιλιάς των ηλιθίων. Σε ένα κατάμεστο Τριανόν όπου χρειάστηκε να καθίσει ο κόσμος ακόμη και στους διαδρόμους οκλαδόν, για δύο μέρες, παρουσία ανάμεσα σε άλλους των περισσότερων από τους πρωταγωνιστές του. Στο ντοκυμαντέρ εμφανίζονται δεκάδες μπάντες και μουσικοί που σηματοδότησαν την εξέλιξη της πανκ σκηνής στην Ελλάδα, από την εμφάνιση της μέχρι και πρόσφατα, μιλώντας για το πώς ήταν και πώς εξελίσσεται αυτό το κίνημα.

Στο ντοκυμαντέρ μιλάνε μέλη των Παρθενογένεσις, Αντίδραση, Deus Ex Machina, Ζώα προς Εξαφάνιση, Αρνητική Στάση, Κοινωνικά Απόβλητα, Νewjack, NoMind, Despite Everything, Ομίχλη, Αντί, Αρχίδια, Lunatix, Panx Romana, Κοινωνική Αποσύνθεση, Broken Glasses, Όρα Μηδέν, Ex Humans, Nonmandol, Villa 21, Stress, Plus Dots, Ξεχασμένη Προφητεία, Πανικός, Γκρόβερ, Εκτός Ελέγχου, Αδιέξοδο, Last Drive, Nαυτία, Μy Turn, Χειμέρια Νάρκη, Γκούλαγκ κ.ά. Με δύο λόγια όλη η ζωντανή ιστορία της σκηνής. Επίσης άτομα από ανεξάρτητες δισκογραφικές όπως ο Κρίθαρης της Wipe Out, φανζίνς όπως το B-23, διοργανωτές συναυλιών του χώρου όπως η Hard Τimes Athens. Στις πιο ενδιαφέρουσες σκηνές εμφανίζονται μουσικοί έξω από το κλίμα της πανκ που μιλάνε ίσως και πιο εύστοχα γι' αυτό, όπως οι Nightstalker και ο Δημήτρης Πουλικάκος. Ένα σύντομο πέρασμα κάνει και μία εμβληματική φυσιογνωμία της παγκόσμιας πανκ κοινότητας, ο Jello Biafra, που έδωσε συνέντευξη στους συντελεστές του ντοκυμαντέρ τον Οκτώβρη, όταν βρέθηκε για συναυλίες και 'spoken words' στην Ελλάδα.

Από μόνο του το γεγονός ότι συγκεντρώνονται όλοι αυτοί σε ένα ντοκυμαντέρ αποτελεί γεγονός που δεν μπορεί να αγνοηθεί. Εξάλλου την ίδια στιγμή γυρίζονται παράλληλα και αναμένουμε εντός των επομένων μηνών να δούμε μερικά ακόμη ντοκυμαντέρ με ανάλογο μουσικό περιεχόμενο όπως π.χ. το Εδώ δεν υπάρχει άσυλο. Την ίδια στιγμή παρατηρούμε μια άνθηση των επανακυκλοφοριών σε δίσκους βινυλίου εξαντλημένων από καιρό συλλεκτικών ηχογραφήσεων συγκροτημάτων όπως των Stress, των Αδιέξοδο, των Villa 21, των πρώτων δίσκων των Deus Ex Machina κ.ά., κάτι που δείχνει ότι η σκηνή όχι μόνο δεν πεθαίνει και δεν σκέφτεται να πεθάνει αλλά συνεχίζει να εμπνέει την νεότερη γενιά. Και μόνο το γεγονός ότι σχεδόν όλοι αυτοί οι δίσκοι έχουν προ-πωληθεί πριν καν κυκλοφορήσουν στα ράφια δείχνει κάτι. Διόλου τυχαία νομίζω, επαγγελματίες του χώρου των ταινιών όπως η Stefi Productions, αποφάσισαν να στηρίξουν το εγχείρημα του συγκεκριμένου ντοκυμαντέρ, εκτιμώντας την σχεδόν βέβαιη εμπορική του απήχηση, προσφέροντας υλικοτεχνική στήριξη που ξεπερνά τα στενά πλαίσια ενός κακότεχνου και φτωχικού d-i-y. Διότι και αυτό το ντοκυμαντέρ είναι d-i-y αλλά με άλλους όρους και υποδομή.

Από αυτή την άποψη ξένισε λίγο ο εντοπισμός τεχνικών ατελειών στην πρεμιέρα (χαμηλός ήχος, επανάληψη σκηνής δύο φορές που ξέφυγε του τελικού μοντάζ), που διορθώθηκαν ωστόσο στις αμέσως επόμενες προβολές. Στα θετικά του φιλμ η συγκέντρωση όλων αυτών των ονομάτων, κάτι που αποτελεί από μόνο του ντοκουμέντο. Αυτό δεν ζητά άλλωστε ένα ντοκυμαντέρ ευθύς εξαρχής; Στα αρνητικά του, η πολλές φορές επανάληψη των ίδιων απόψεων από τρεις και τέσσερις μπάντες. Σε ένα φιλμ συνολικής διάρκειας περί τα ογδόντα λεπτά, με ελάχιστα ντοκουμέντα από βίντεο συγκροτημάτων, πράγμα αναπόφευκτο αφού δεν υπάρχουν πολλά, αυτό κουράζει. Ίσως θα ήταν καλύτερο να επιλεχτεί μία πιο σύντομη βερσιόν της ταινίας με την προσθήκη μουσικής με κολλάζ φωτογραφιών, ελλείψει βίντεο.

Ευθύς αμέσως ξεκίνησε και ένας διάλογος σε όλη την Ελλάδα για τα θετικά και τα αρνητικά του, καθώς τις μέρες που ακολούθησαν και μετά την πρωτοφανή για low-budget φιλμ προσέλευση του κόσμου, προστέθηκαν νέες ημερομηνίες προβολών τόσο στην Αθήνα, όσο και σε πάρα πολλές επαρχιακές πόλεις. Ο διάλογος σε μεγάλο βαθμό είναι επηρεασμένος από αυτό καθαυτό τον χώρο της πανκ σκηνής και αντανακλά τον προβληματισμό που την καθορίζει. Υπήρξαν άστοχες κριτικές ωστόσο που πρέπει να επισημανθούν. Φέρ' ειπείν, σημειώθηκε η απουσία μερικών ονομάτων που θα έπρεπε να είναι για να υπάρχει μια πιο αντιπροσωπευτική εικόνα. Ωστόσο, όπως είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε, οι μπάντες που λείπουν, το επέλεξαν και δεν θα μπορούσαν να προστεθούν με το ζόρι. Υπήρξε κριτική για το γεγονός ότι σχεδόν μονόπλευρα παρουσιάζεται η πλειοψηφούσα άποψη του χώρου σχετικά με το ζήτημα της εισόδου στις συναυλίες και απουσιάζει ο αντίλογος. Αλλά και αυτό οφείλεται στην εσκεμμένη απουσία συγκροτημάτων που πρεσβεύουν το αντίθετο.

Εν κατακλείδι, θωρώ το ντοκυμαντέρ μία πρώτη καλή προσπάθεια καταγραφής ενός μουσικού χώρου και ένα καλό 'to start with' για όποιον θέλει να τον γνωρίσει. -- Γιώργος Χλωρός