---

Δεν υπάρχει άλλη ταινία σαν το Νοσφεράτου, το απόλυτο αριστούργημα του Μουρνάου, γυρισμένο το 1922, η πρώτη ταινία που καταπιανόταν με την ελεύθερη διασκευή του πασίγνωστου μυθιστορήματος Δράκουλας του Μπραμ Στόουκερ. Ολόκληρος ο πρωτότυπος τίτλος του στα Γερμανικά είναι Νοσφεράτου, μια συμφωνία τρόμου. Πρόκειται για μια θρυλική ταινία που έχει επηρεάσει όσο λίγες τον κινηματογράφο και που παρ' ολίγο να μην είχαμε την δυνατότητα να δούμε σήμερα.

Ο Μουρνάου διασκεύασε, όχι και τόσο ελεύθερα, το παραπάνω μυθιστόρημα, χωρίς όμως να ζητήσει τα δικαιώματα από την χήρα του συγγραφέα, με αποτέλεσμα να τον σύρει σε δίκη και να την κερδίσει. Τι κι αν άλλαξε τα ονόματα των πρωταγωνιστών για ξεκάρφωμα, η απόφαση έλεγε ρητά ότι έπρεπε να καταστραφούν όλες οι υπάρχουσες κόπιες, το οποίο και έγινε! Για καλή μας τύχη όμως και από την φροντίδα κάποιων που είχαν στα χέρια τους μερικά αντίτυπα και τα φύλαξαν, μπορούμε σήμερα με πλήρως αποκατεστημένη εικόνα, να απολαμβάνουμε αυτό το πραγματικά γοτθικό δημιούργημα. Σας συστήνω την έκδοση της ΚΙΝΟ, η οποία είναι επεξεργασμένη από το ίδρυμα των κληρονόμων του Μουρνάου και περιέχει όλες τις σκηνές που σώζονται, δίνοντας ένα συνολικό χρόνο 94 λεπτών. Τα έξτρας επίσης είναι εντυπωσιακά.

Η ιστορία είναι πάνω κάτω γνωστή: Ο Χάτερ στέλνεται από το μεσιτικό γραφείο που δουλεύει στα Καρπάθια και στον μυστηριώδη Κόμη Όρλοκ που μένει στον πύργο του. Παρ' όλες τις προειδοποιήσεις των χωρικών της περιοχής, φτάνει και φιλοξενείται από τον Κόμη. Εκείνος παρουσιάζει παράξενη συμπεριφορά και σε μια στιγμή που ο Χάτερ κόβεται με το μαχαίρι την ώρα του φαγητού, ο κόμης δεν μπορεί να αντισταθεί στην όψη του αίματος και παίρνει ανάμεσα στα χείλη του το δάκτυλο του σοκαρισμένου ήρωα μας. Σιγά-σιγά καταλαβαίνει ότι πρόκειται για ένα βαμπίρ με φρικιαστική όψη και ότι ο ίδιος είναι φυλακισμένος του. Ο Όρλοκ ταξιδεύει στην Βρέμη, σε ένα καράβι, μέσα σε κιβώτια με χώμα και αρουραίους από την γη του. Ο Χάτερ καταφέρνει να το σκάσει και γυρνά να προστατέψει την αγαπημένη του 'Ελεν. Στο μεταξύ το καράβι που μεταφέρει το τρομερό φορτίο φτάνει στο λιμάνι με όλους τους ναυτικούς νεκρούς. Στη συνέχεια μια φοβερή επιδημία πανούκλας πλήττει την πόλη και πολλοί άνθρωποι βρίσκονται νεκροί.

Ο θρύλος λέει ότι ο απόκοσμος πρωταγωνιστής, Μαξ Σρεκ, ήταν στην πραγματικότητα ένας γνωστός ηθοποιός που έπαιξε κάτω από το βαρύ και αξεπέραστο μέϊκ απ. Το επώνυμό του άλλωστε στα Γερμανικά σημαίνει φόβος! Πάντως για την ιστορία, στα πρακτικά υπάρχει ένας ηθοποιός με αυτό το όνομα. Ο συγκεκριμένος έκανε αυτή την μοναδική κινηματογραφική εμφάνιση και χάθηκε από προσώπου γης! Η ερμηνεία του δεν περιγράφεται. Η παρουσία του και μόνο προκαλεί τη αποστροφή και τον τρόμο, καθώς παρουσιάζεται σαν ένα αιμοδιψές τέρας με μορφή τρωκτικού και σιλουέτα εφιαλτική. Σπάνια στην ιστορία του κινηματογράφου υπάρχει μια παρουσία τόσο εμβληματική!

Η σκηνοθεσία είναι μοναδική. Για να καταλάβουμε το μέγεθός της πρέπει να σκεφτούμε ότι μέχρι τότε δεν υπήρχαν απεικονίσεις των βαμπίρ στην οθόνη. Ο Μουρνάου - ένας από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες των πρώτων δεκαετιών του σινεμά - εισάγει πολλά στερεότυπα που αργότερα θα χρησιμοποιήσουν όλοι οι μετέπειτα δημιουργοί, ακόμα και μέχρι σήμερα. Δεν παρουσιάζει όμως τον βρυκόλακα ως κομψευόμενο κύριο, ούτε σαν ένα μοναχικό πλάσμα ιδιαίτερο που ψάχνει την αγάπη, όπως έγινε αργότερα στις - εκατοντάδες τώρα πια - ταινίες που θα ακολουθήσουν. Είναι ένα τέρας που διψά για αίμα, ένα απάνθρωπο, ασταμάτητο θηρίο, ο τρόμος προσωποποιημένος. Και ο τρόμος είναι το κύριο μοτίβο της ταινίας, ο βαθύς φόβος του θανάτου. Είτε με την μορφή του βαμπίρ, είτε με την μορφή της αρρώστιας. Τα πλάνα είναι δυσοίωνα, βουτηγμένα στην ομίχλη και στις σκιές. Οι σκιές είναι παντού.

Ο σκηνοθέτης κάνει και κάτι άλλο. Για πρώτη φορά μεταφέρει τα γυρίσματα σε εξωτερικούς χώρους και έτσι αποδεσμεύεται από την σιγουριά των στούντιο. Όλοι οι σύγχρονοί του, ειδικά αυτοί του εξπρεσιονισμού, κάνανε τις ταινίες εξ' ολοκλήρου σε στούντιο. Τα καταφέρνει θαυμάσια, έχοντας επιλέξει τοποθεσίες ιδανικές για το παράξενο παραμύθι του. Επειδή δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει σκηνικά που θα κάνουν να μοιάζει πιο αλλόκοτος ο κόσμος του, κατεβάζει την κάμερα χαμηλά και δημιουργεί τις παράξενες γωνίες μόνος του.

Είναι τόσο καλό το αποτέλεσμα που του εξασφαλίζει αυτόματα ένα εισιτήριο για την Αμερική όπου θα γυρίσει μερικά ακόμα αριστουργήματα πριν τον βρει ο πρόωρος θάνατος, 9 χρόνια μετά, στην Καλιφόρνια σε ατύχημα με το αμάξι. Ήταν 42 ετών.

Η ταινία βλέπεται ακόμα άνετα και είναι απίστευτα αποτελεσματική. Κάποια εφέ προφανώς έχουν παλιώσει, αλλά είναι η δύναμη της εικόνας και η υποβολή της ατμόσφαιρας τόσο έντονες, που δεν επηρεάζουν το εντυπωσιακό αποτέλεσμα. Οι κινήσεις είναι πλαστικές και μελετημένες στην παραμικρή λεπτομέρεια. Εξαιρετική!

Το 1979 υπήρξε ένα σχετικά συμπαθές ριμέϊκ του Βέρνερ Χέρτζογκ με τον Κλάους Κίνσκι. Το 2000 γυρίστηκε η ταινία Shadow of the Vampyre, όπου καταπιάνεται με τα γυρίσματα της ταινίας! Ο Τζον Μάλκοβιτς παίζει τον Μουρνάου και ο Γουϊλεμ Νταφόε τον Μαξ Σρεκ. Η διαφορά είναι ότι στην ταινία ο σκηνοθέτης φαίνεται να έχει βρει ένα πραγματικό βαμπίρ, που όπως φαίνεται το βάζει να πρωταγωνιστήσει σαν Μαξ Σρεκ!!!!!! Πέρα από αυτό το ενδιαφέρον εύρημα, αυτή η λίγο σουρεαλιστική δημιουργία δεν εξελίσσεται ιδιαίτερα. Ο Τιμ Μπάρτον στο Batman Returns ονομάζει τον χαρακτήρα του Κρίστοφερ Γουόκεν, Μαξ Σρεκ!!! Για να μην πούμε για τον πρασινωπό Σρεκ της σειράς animation της Dreamworks... Μπορώ να συνεχίσω μέχρι αύριο με τις αναφορές από την κλασική αυτή ταινία.

Δεν απομένει λοιπόν παρά να αφεθείτε στο γλυκό «δάγκωμα» του Νοσφεράτου...! -- Lakis Bobinas

ΜΠΟΜΠΙΝΟΜΕΤΡΟ:

ΘΑ ΤΟ ΞΑΝΑΒΛΕΠΑΤΕ;

'Ανετα!!!!!