Techno, house, electro: οδηγίες προς ναυτιλομένους

Πρόλογος

Θυμάμαι μια εποχή που υπήρχαν αρκετοί άνθρωποι δίπλα μας που πίστευαν ότι η electronica θα μονοπωλούσε το μέλλον της ποπ - τουλάχιστον - μουσικής. Γι' αυτούς το ροκ είχε πεθάνει και δεν είχε πλέον καμμία τύχη. Είναι περιττό να γράψω ότι αυτές οι απόψεις με τρέλαιναν. Είναι λογικό για έναν άνθρωπο που κοντεύει να συμπληρώσει τέσσερεις δεκαετίες φανατικής ενασχόλησης με την μουσική ξεκινώντας από την εποχή που το κλασικό ροκ ήταν καθημερινότητα (κι όχι αφιερώματα σε μουσικά περιοδικά και ραδιοφωνικές εκπομπές) να μην μπορεί να δεχθεί τέτοιες απόψεις, που (α) ακυρώνουν σε μεγάλο βαθμό την προσωπικότητά του και (β) - και πιο εκνευριστικά -  εκφέρονται από τύπους που άρχισαν να ασχολούνται με τη μουσική κυριολεκτικά προχθές... (σσ. Αντίστοιχα σοκ είχα πάθει στα 80s με κάποιους νεαρούς μεταλλάδες...)

Τέλος πάντων, πάντα έδινα τόπο στην «οργή», γιατί πάντα αντιλαμβανόμουν την ορμή των νεοφώτιστων μουσουλμάνων, αλλά και την ανθρώπινη ανάγκη απόκτησης μιας ταυτότητας μέσα σε ένα πλαίσιο εύκολα καθορίσιμο και συμβαδίζον με τις μόδες της κάθε εποχής. Ήξερα και κάτι ακόμα... Ότι φυσικά έκαναν ΛΑΘΟΣ!

Τώρα λοιπόν που το λάθος έχει αρχίσει να διαφαίνεται, τι κάνουμε; Τους το «τρίβουμε στη μούρη» κατά το πανδήμως λεγόμενον; OXI BEBAIA!

Να θυμίσω ότι μια ματιά στη δισκοθήκη ενός ενημερωμένου rocker θα αποκαλύψει ... Silver Apples, Hawkwind, Tangerine Dream, Kraftwerk, Eno, Residents, Chrome, Suicide, Clock DVA, Throbbing Gristle, Psychic TV, Coil, Dead Can Dance, Foetus, Ministry, Nine Inch Nails, Chemical Brothers κ.τ.λ. κ.τ.λ. κ.τ.λ. (σσ. ο κατάλογος - αν το σκεφτείτε - περιλαμβάνει πολλές εκατοντάδες ονόματα...) Δεν είναι λοιπόν φανερό ότι ακόμη και το λεγόμενο «σκληρό» ροκ δεν έχει μείνει έξω από το χωρό της ηλεκτρονικής μουσικής τεχνολογίας; Μας ξενίζει σήμερα αν δούμε έναν DJ ως μέλος ροκ συγκροτήματος; Μάλλον όχι! Δεν μας άρεσαν οι rave μίξεις στα EP των Sun Dial; Αν δεν μας αρέσει η μουσική που κάνουν οι παραγωγοί/DJ, γιατί έχουμε τόσους δίσκους ambient dub του Bill Laswell στη συλλογή μας;

Λοιπόν, παραδεχτείτε το. Η electronica, ακόμα και οι dance συνιστώσες της, δεν πέρασαν ακριβώς και «τίποτα δεν άφησαν». Αντίθετα πλούτισαν σημαντικά τη ροκ ηχοπαλέτα κι έφεραν επανάσταση στις μουσικές παραγωγές. Τώρα που οι δογματισμοί - ένθεν κακείθεν - του παρελθόντος είναι ακριβώς αυτό (παρελθόν), είναι καιρός οι πιο σκληροπυρηνικοί να συμπληρώσουν τα κουτάκια που τους λείπουν από το λεξικό των μουσικών τους όρων. Για το λόγο αυτό το Wild Thing αποφάσισε να φιλοξενήσει το άρθρο που ακολουθεί (σσ. από έναν άνθρωπο που θα λέγαμε ότι δικαιολογεί τον τίτλο του «καθ' ύλην αρμόδιου»). Το αντικείμενο είναι τεράστιο, αλλά ας κάνουμε τώρα απλά μια εισαγωγή...

[Πρόλογος: Joe Wildthing. Κείμενο: Kώστας Σκαλτσάς]

Μια εισαγωγή στη μουσική house

Η μουσική house ξεκίνησε σα φυσική εξέλιξη και παράγωγο της disco στις αρχές της δεκαετίας του '80. Η κορεσμένη ατμόσφαιρα της disco στα τέλη των 70s σήμαινε ότι αυτή η μουσική είχε πια ήδη χάσει την μέχρι πρότινος ικανότητά της να εκφράζει και να διοχετεύει στο dancefloor την ενέργεια και τον ενθουσιασμό των νέων ανθρώπων και των απανταχού clubbers. Οπότε το νέο αυτό είδος underground μουσικής, που ξεπήδησε μέσα από σπιτικά ή garage πάρτυ και από underground κλαμπ του Σικάγο και αργότερα του Ντητρόιτ, του Μαϊάμι και της Νέας Υόρκης, - η house δηλαδή - ήρθε για να ικανοποιήσει ένα σταδιακά αυξανόμενο κοινό που δεν καλυπτόταν από την παγκόσμια mainstream dance μουσική σκηνή της εποχής.

Η πρωτογενής μορφή της μουσικής house εμφανίστηκε πειραματικά ως ένα συνονθύλευμα από μουσικές φόρμες προερχόμενες από τη disco, το R&B, τη funk και τη soul μουσική, επαναπροσδιοριζόμενο μέσα από σύγχρονες για την εποχή μουσικές τεχνικές, όπως το sampling, τα re-edits, τα ηλεκτρονικά ντραμς & μπάσα, τα καινούργια ηλεκτρονικά synthesizer effects και φωνητικές φράσεις με μηνύματα που μιλούσαν για έκφραση, αγάπη και αισθησιασμό. Οι δυνατές μαύρες soul φωνές που προέτρεπαν σε σωματική και ψυχική απελευθέρωση και χορό, τα funk πνευστά πάνω σε καινοτόμα ηλεκτρονικά beats και μπασογραμμές δημιούργησαν πρόσφορο έδαφος σε ανθρώπους από περιθωριοποιημένες ομάδες της κοινωνίας του Σικάγο και του Ντητρόιτ, όπως αφροαμερικανοί και νοτιοαμερικάνοι gay, να εκφράσουν και να διεκδικήσουν την διαφορετικότητά τους πέρα από τα τείχη της κυρίαρχης ιδεολογίας, του mainstream και του 'politically correct' στη μουσική και κατ' επέκταση στη διασκέδαση και τον τρόπο ζωής τους.

Η μουσική house και τα πρώτα club και χώροι που τη φιλοξένησαν κατάφεραν να σπάσουν το φράγμα των φυλετικών και σεξουαλικών διακρίσεων εγκαταλείποντας την πολιτική διαχωρισμού που ήταν ο απόλυτος κανόνας για τα υπόλοιπα mainstream κλαμπ. Το Τhe Warehouse του Σικάγο στα τέλη της δεκαετίας του '70 και τις αρχές της δεκαετίας του '80 ήταν το πρώτο κλαμπ παγκοσμίως που συγκλόνιζε το κοινό του με το καινούργιο για τα τότε δεδομένα είδος μουσικής για ολόκληρη τη νύχτα και έμελλε να είναι ο χώρος στον οποίο η μουσική house οφείλει το όνομά της. Και άλλα underground κλαμπ σαν κι αυτό αποδείχτηκαν όχημα για τοπικούς μουσικούς παραγωγούς ώστε να πειραματιστούν με νέες προσιτές σε κόστος μουσικές τεχνολογίες, με αποκλειστικό στόχο το ίδιο το dancefloor. Οι περισσότεροι παραγωγοί δημιουργούσαν tracks για αποκλειστική χρήση σε πάρτυ χωρίς να τους απασχολεί η κυκλοφορία τους σε δίσκο. DJs όπως ο Frankie Knuckles (Τhe Warehouse - Σικάγο), ο Larry Levan (Paradise Garage - Νέα Υόρκη) και ο Ron Hardy (Musicbox - Σικάγο) ήταν οι άνθρωποι που εισήγαγαν τους clubbers και τους λοιπούς 'partygoers' σε ένα νέο underground, σύγχρονο και καινοτόμο είδος μουσικής που σχεδόν παράλληλα κατέκλυσε και τον υπόλοιπο κόσμο.

Στην Ευρώπη η μουσική house εμφανίστηκε στις αρχές της δεκαετίας του '80 σε διάφορα underground κλαμπ πάλι, όπως στο The Haçienda στο Μάντσεστερ και το Delerium στο Λονδίνο. Άλλα κλαμπ ακολούθησαν, όπως τα Shoom, Spectrum, The Hummingbird, The Power House, The Kool Kat κ.λπ. Η ανάπτυξή της house στη Βρετανία και την υπόλοιπη Ευρώπη ήρθε λίγο μετά τα μέσα της δεκαετίας του '80. Στην πλειονότητα των underground κλαμπ και private parties στο Λονδίνο, αλλά και σε ολόκληρη τη Μεγάλη Βρετανία, η μουσική αυτή απέκτησε την πρωτοκαθεδρία. DJs της Αγγλίας και της Ισπανίας, όπως ο Da Silva, οι DJ Park και DJ Pickering, ο Paul Lakefield και ο Danny Rampling επισφράγισαν την καθιέρωση της house στην Eυρώπη στα τέλη της δεκαετίας του '80. Το Λονδίνο, το Λίβερπουλ, το Μάντσεστερ, η Ίμπιζα, η Μαδρίτη, το Παρίσι, το Βερολίνο, το Άμστερνταμ, η Αθήνα, η Μύκονος (σσ. mais oui, chers amis...) και άλλα σημεία της Ευρώπης γίνονται αρωγοί της house και κατ' επέκταση της dance κουλτούρας και του clubbing. Με αυτόν τον τρόπο στα τέλη της δεκαετίας του '80 και τις αρχές της δεκαετίας του '90 η Ευρώπη, η Αμερική και ο υπόλοιπος κόσμος χορεύει πια στους ρυθμούς της house, η οποία περνάει από αποθήκες, σπίτια, γκαράζ και υπόγεια underground στέκια στα μεγάλα mainstream κλαμπ του κόσμου, όπως το Ministry of Sound (Λονδίνο), το Cream (Λίβερπουλ), το Pacha (Ίμπιζα), το Cavo Paradiso (Μύκονος) κ.ά. Κατ' αναλογία στην Αθήνα η house περνάει από τα underground στέκια της εποχής, όπως το Faz και το Alsos After, στα μεγάλα mainstream κλαμπ, όπως η Autokinisi, το Mercedes, το Agora και αργότερα το +Soda. (σσ. χώρους κατά βάση άγνωστους στους αναγνώστες του WT...) Διεθνώς καταξιωμένοι star DJs, όπως οι: David Morales, Joey Negro, Roger Sanchez, Timmy Regisford, Satoshi Tomiie, Sasha, John Digweed, Deep Dish, Bob Sinclar, Dimitri from Paris, Danny Tenaglia, Junior Vasquez, Masters at Work, Kerri Chandler κ.ά. διαδέχονται ο ένας τον άλλον στα καλύτερα και μεγαλύτερα κλαμπ του πλανήτη ταξιδεύοντας από πόλη σε πόλη και προσφέροντας στους απανταχού clubbers μια μουσική συνταγή που απευθύνεται στην ψυχή και στο σώμα.

H μουσική house αναγνωρίζεται σήμερα ως η κύρια και πιο διαδεδομένη μουσική της παγκόσμιας dance κουλτούρας. Τα αρκετά και διαφορετικά στυλ και υποκατηγορίες που πηγάζουν από αυτή - όπως το deep house, το minimal house, το progressive house, το tech-house, το electro-house, το commercial house κ.λπ. - έχουν προσφέρει σε πολλούς νέους ανθρώπους ανά τον πλανήτη διασκέδαση και χορό για περισσότερο από 25 χρόνια. Πολλά είδη της ηλεκτρονικής μουσικής, όπως η techno, η electronica και η trance, αποδεικνύονται και αυτά παράγωγα της house. Γεννήθηκαν από την house, μετεξελίχθηκαν μέσα από την house αποκτώντας την δική τους ταυτότητα και στο πέρασμα του χρόνου επιστρέφουν πάλι στην house για να δανειστούν νέα στοιχεία, στυλ και φόρμες, να επαναπροσδιοριστούν ή να γεννήσουν και αυτά με τη σειρά τους νέα είδη ηλεκτρονικής μουσικής.

Μια εισαγωγή στη μουσική techno

H techno αποτελεί μια μορφή ηλεκτρονικής μουσικής η οποία πρωτοεμφανίστηκε στα μέσα της δεκαετίας του 1980 στο Ντητρόιτ των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. Το πρώτο δείγμα techno που ηχογραφήθηκε ήταν το 1988. Η μουσική techno είναι κατασκευασμένη με την πρόθεση να ακούγεται στο πλαίσιο ενός συνεχόμενου DJ set, όπου ο DJ περνά από τον έναν δίσκο στον άλλον μέσω του μιξαρίσματος. Η κύρια ενορχήστρωση στην techno δίνει έμφαση στο ρόλο του ρυθμού έναντι άλλων μουσικών παραμέτρων, όμως ο σχεδιασμός συνθετικών ηχοχρωμάτων και η δημιουργική χρήση της τεχνολογίας και της μουσικής παραγωγής γενικά είναι σημαντικοί παράγοντες της συνολικής αισθητικής πρακτικής. Το Detroit techno θεωρείται βασική πηγή επιρροής για πολλά μεταγενέστερα είδη και υποκατηγορίες της ηλεκτρονικής μουσικής. Ο τρόπος άλλωστε που σήμερα χρησιμοποιείται ο όρος 'techno' καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ηλεκτρονικής μουσικής, καθώς υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ποικίλων στυλ όπως η trance, το tech house, το minimal techno κ.ά.

Η αρχική του μορφή γεννήθηκε από την πρόσμιξη ευρωπαϊκής ηλεκτρονικής μουσικής, όπως αυτή των Kraftwerk, του Giorgio Moroder και του Gary Numan, με αφροαμερικάνικη μουσική, όπως η funk, η jazz, το electro, η Chicago και η Detroit house. Το αποτέλεσμα αυτής της διασταύρωσης χαρακτηρίζεται ως techno, η αισθητική του όμως αναφέρεται ως «αφροφουτουριστική». Ο Juan Atkins, ο Kevin Saunderson και ο Derrick May (ή κοινώς οι 'Belleville Three') μαζί με τον Eddie Fowlkes - όλοι συμμαθητές από το Γυμνάσιο Belleville High κοντά στο Ντητρόιτ - κατάφεραν μέχρι το τέλος της δεκαετίας του '80 να εξαπολύσουν αμμέτρητες κυκλοφορίες με techno μουσική και να αναγνωριστούν αργότερα ως οι πρωτοπόροι και πρωτεργάτες της μουσικής αυτής. Μια απο τις σημαντικότερες επιρροές τους ήταν η ραδιοφωνική εκπομπή του DJ Charles 'The Electrifying Mojo' Johnson, το Midnight Funk Association, η οποία ήταν μια εκλεκτική πεντάωρη νυχτερινή ραδιοφωνική εκπομπή που φιλοξενούσαν αρκετοί ραδιοφωνικοί σταθμοί της πόλης από το 1977 μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του '80. To σόου του 'Electrifying Mojo' παρουσίαζε ηλεκτρονική μουσική από καλλιτέχνες όπως οι Giorgio Moroder, Kraftwerk και Tangerine Dream και funk ήχους όπως αυτοί των Parliament και των Funkadelic. Η εκπομπή του 'Mojo', σε αντίθεση με τον disco χαρακτήρα άλλων ραδιοφωνικών εκπομπών της εποχής, λειτούργησε καταλυτικά για την dance κοινότητα του Ντητρόιτ, αφού πρόσφερε έμπνευση σε πολλούς νέους άνθρωπους, μουσικούς και DJs, όπως τον Atkins και την παρέα του, για να πειραματιστούν, να μιξάρουν και να δημιουργήσουν ένα νέο είδος ηλεκτρονικής μουσικής.

Οι πρώτοι παραγωγοί της techno, ευνοημένοι από την προσιτή πια αγορά των sequencers και synthesizers, απέρριψαν τις παραδοσιακές φόρμουλες της soul και του R&B, στράφηκαν προς τον τεχνολογικό πειραματισμό και δημιούργησαν μια ευρωπαϊκή synth-pop αισθητική με στοιχεία από τη soul, τη funk, τη disco και το electro, οδηγώντας την παγκόσμια ηλεκτρονική μουσική σκηνή σε καινούργιο έδαφος. Ο Atkins είχε δηλώσει εκείνη την εποχή: "Ιt is music that sounds like technology, and not technology that sounds like music", υπονοώντας ότι σχεδόν όλα τα είδη μουσικής - είτε το ξέρεις, είτε όχι - είναι τελικά φτιαγμένα με τη χρήση τεχνολογίας. Με την μουσική techno όμως δεν έχεις καμμία αμφιβολία γι' αυτό.

Καθώς ο αρχικός, αυθεντικός ήχος της techno εξελίχθηκε στα τέλη τoυ '80 και τις αρχές της δεκαετίας του '90, γεννήθηκαν διάφορα είδη και παράγωγα που το στυλιστικό τους εύρος κυμαινόταν από pop προσανατολισμούς, όπως η μουσική του Moby, έως λ.χ. τους χαρακτηριστικά αντιεμπορικούς, ανατρεπτικούς ήχους των Underground Resistance. Μέχρι το 1992 ο πρωταρχικός ήχος της techno στη Γερμανία, τη Μεγάλη Βρετανία και το Βέλγιο εξελίχθηκε και ενισχύθηκε με την εμφάνιση ποικίλων rave πάρτυ και την επικράτηση της αναπτυσσόμενης dance και club κουλτούρας. Στις Ηνωμένες Πολιτείες η ανάπτυξη της techno και το ενδιαφέρον του κοινού περιορίστηκε στις πόλεις του Ντητρόιτ, του Σικάγο και της Νέας Υόρκης. Παραγωγοί από το Ντητρόιτ, απογοητευμένοι από την απουσία ευκαιριών και ενδιαφέροντος στην ίδια τους την πατρίδα, στράφηκαν στη Γηραία Ήπειρο για την μελλοντική τους δράση. Το πρώτο κύμα εκπατρισμένων παραγωγών techno στην Ευρώπη σύντομα ενισχύθηκε από έναν αυξανόμενo αριθμό καλλιτεχνών. Το αποκαλούμενο «δεύτερο κύμα» επέβαλε κι αυτό με την σειρά του το δικό του μοναδικό ήχο με ονόματα όπως οι: Jeff Mills, Jay Denham, Carl Craig, Octave One, Kenny Larkin, Robert Hood, Mike Banks κ.ά., όπως επίσης κι έναν μεγάλο αριθμό παραγωγών από την Νέα Υόρκη που επίσης εισχωρήσε στην Ευρωπαϊκή σκηνή (Frankie Bones, Lenny Dee, Joey Beltram κ.ά.)

Η ανάπτυξη της 'made in USΑ' παραγωγής techno μεταξύ 1990 και 1992 πυροδότησε την εξάπλωση και σταδιακή επικράτηση της techno σκηνής στην Ευρώπη και περισσότερο στη Γερμανία. Το κλαμπ Tresor εγκαινιάζεται στο Βερολίνο το 1991 και γίνεται o κεντρικότερος διακομιστής της μουσικής techno στην Ευρώπη, φιλοξενώντας μερικούς από τους μεγαλύτερους παραγωγούς του Ντητρόιτ, οι περισσότεροι εκ των οποίων τελικά μετακομίζουν στη Γερμανία. Μέχρι το 1993 και καθώς το ενδιαφέρον για techno στην Βρετανική club σκηνή βρίσκεται σε φθίνουσα πορεία, το Βερολίνο στέφεται η ανεπίσημη techno πρωτεύουσα της Ευρώπης.

Στη Γερμανία η εξάπλωση της αμερικάνικης ηλεκτρονικής μουσικής κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 έχει πολλά κοινά σημεία με αυτή της Βρετανίας. Μέχρι το 1987 μια γερμανική 'party' σκηνή ευδοκιμεί βασισμένη στον ήχο του Σικάγο. Με την πτώση του τείχους του Βερολίνου το Νοέμβριο του 1989 αμέτρητα underground techno πάρτυ ξεφυτρώνουν στο ανατολικό Βερολίνο δημιουργώντας μια rave σκηνή συγκρινόμενη με αυτή του Ηνωμένου Βασιλείου. Οι Γερμανοί DJ Westbam και Dr. Motte ιδρύουν το UFO, έναν παράνομο party venue που λειτούργησε ως συνθεμελιωτής του φεστιβάλ Love Parade. Αργότερα η βερολινέζικη techno σκηνή συγκεντώνεται κοντά στα θεμέλια του τείχους του Βερολίνου με τα κλαμπ Planet, Der Bunker και Tresor. Στο τελευταίο ήταν που το παραστρατιωτικό ντύσιμο έγινε 'trend' στους χώρους της techno σκηνής, πιθανότατα σαν μια έκφραση δέσμευσης στην underground αισθητική της μουσικής αυτής.

Το 1991 ο Άγγλος δημοσιογράφος Matthew Colin έγραψε ότι μπορεί η Ευρώπη να κατέχει τα σκήπτρα της dance ενέργειας και της techno σκηνής, είναι όμως η Αμερική η οποία τροφοδοτεί και καθορίζει την ιδεολογική κατεύθυνση της μουσικής techno. «Εάν το βελγικό techno μας δίνει τα ριφ, το γερμανικό techno τον θόρυβο και το βρετανικό techno τα breakbeats, το Ντητρόιτ είναι που διοχετεύει το καθαρό εγκεφαλικό βάθος στην μουσική», έλεγε. Μετά το 1992 μια γενικότερη απόρριψη της rave κουλτούρας από έναν ικανό αριθμό ευρωπαίων παραγωγών και labels που επιχειρούσαν να αναζωογονήσουν το είδος από αυτό που έβλεπαν ως διαφθορά και εμπορευματοποίηση της αρχικής ιδέας πίσω από την techno ήταν εμφανής. Ακολουθώντας την ιδέα μιας 'intelligent' ή αντλούμενης από το Detroit techno αισθητικής κατάφεραν να διαφυλάξουν την ακεραιότητα της αρχικής ιδέας γύρω από το techno κατά την διάρκεια oλόκληρης της rave περιόδου και να εμπνεύσουν μια νεώτερη γενιά, αυτή των αποκαλούμενων 'intelligent techno' παραγωγών. Στις αρχές της δεκαετίας του '90 μια post-rave free-party σκηνή ιδρύθηκε στη Βρετανία. Ήταν βασισμένη κυρίως στην συμμαχία μεταξύ του αστικού dance πληθυσμού των πάρτυ σε αποθήκες και υπόγεια και των πολιτικώς εμπευσμένων new age travellers. Πιο χαρακτηριστικά και διακεκριμμένα σχήματα που έδρασαν την εποχή εκείνη ήταν οι Tonka στο Brighton, οι DiY στο Nottingham, Bedlam, Circus Warp, LSDiesel and London's Spiral Tribe, με αποκορύφωμα αυτής της free-party περιόδου τον Μάιο του 1992, όταν με λιγότερο από 24ωρη κοινοποίηση, ελάχιστη δημοσιοποίηση και περισσότερους από 35.000 ανθρώπους το Castlemorton Common Festival εξελίχθηκε σε ένα πάρτυ που διήρκησε πέντε μέρες.

Mέχρι το 1994 ένας μεγάλος αριθμός παραγωγών Detroit techno είχε εγκατασταθεί στη Μεγάλη Βρετανία και την Ευρώπη και παράλληλα ένα αναπτυσσόμενο εύρος διαφορετικών στυλ ηλεκτρονικής μουσικής ήταν διαθέσιμο για εκμετάλλευση. Kάποια στυλ και είδη έτειναν προς το αισθητικό πλαίσιο της Detroit techno, ενώ άλλα εσωτερίκευσαν και συγχώνευσαν στοιχεία από προηγούμενα είδη και μορφές της dance μουσικής. Αυτό οδήγησε σε εφευρετική καινούργια μουσική που μικρή ομοιότητα είχε με την αρχική μορφή του techno, όπως λ.χ. η μουσική drum & bass (ή jungle) η οποία είχε τις ρίζες της περισσότερο στη hip-hop, τη soul και τη reggae παρά στην ηλεκτρονική μουσική του Σικάγο και του Ντητρόιτ. Με την αυξανόμενη διαφοροποίηση και εμπορευματοποίηση της ηλεκτρονικής dance μουσικής το κολεκτιβιστικό αίσθημα που επικρατούσε τα πρώτα χρόνια της rave σκηνής είχε ελαττωθεί. Κάθε νέο είδος και υποπροϊόν στην ηλεκτρονική μουσική οικειοποιούνταν την δική του ταυτότητα, στάση και όραμα του πώς η dance μουσική πρέπει να είναι. Κάποια παραδείγματα είναι η trance, το hardcore, το industrial techno, το acid techno κ.ά.

Καθώς το techno και τα παράγωγό του μόνο συμπτωματικά παράγουν εμπορικές επιτυχίες, όπως λ.χ. αυτές των Underworld και των Orbital, το είδος έχει σημαντικά επηρεάσει πολλούς άλλους χώρους της μουσικής βιομηχανίας. Σε μια προσπάθεια να εκμεταλλευθούν την λάμψη και το trend της dance μουσικής πολλοί mainstream καλλιτέχνες χρησιμοποίησαν ηλεκτρονικά στοιχεία στην μουσική τους χωρίς να αντιλαμβάνονται ακριβώς ή να εκτιμούν ειλικρινά την αυθεντικότητα της αρχικής μουσικής techno.

Μια εισαγωγή στη μουσική electro

Η electro αποτελεί μια μορφή ηλεκτρονικής μουσικής η οποία πρωτοεμφανίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του '70 στην Νέα Υόρκη και το Ντητρόιτ των ΗΠΑ. Με την εξασθένηση της disco μουσικής πολλοί funk καλλιτέχνες άρχισαν να πειραματίζονται με talk boxes, να χρησιμοποιούν drum machines με πιο δυνατά, πιο χαρακτηριστικά beats και πιο βαριά ηλεκτρονικά ηχοχρώματα και να αντλούν επιρροές από την πρώιμη ευρωπαϊκή ηλεκτρονική σκηνή. Τα funk μουσικά samplings, οι επιρροές από TR-808 και Moog keytar synthesizers, τα φωνητικά διαμέσου ηλεκτρονικής παραμόρφωσης, όπως το vocoding, και τα μηχανικά και ρομποτικά φωνητικά ήταν η τεχνοτροπία που διαμόρφωσε την αρχική φιλοσοφία της μουσικής αυτής. Αργότερα το λυρικό στοιχείο εγκαταλείφθηκε από τους δημιουργούς της electro, καθώς το είδος μέσω πειραματισμών και χρήσης νέων τεχνολογιών αναδιαμορφωνόταν για να αποκτήσει τα δικά του αυθεντικά χαρακτηριστικά. Σε αντιδιαστολή με την disco, όπου ο ηλεκτρονικός ήχος ήταν μέρος της ενορχήστρωσης, στην electro μουσική το τεχνητό στοιχείο ήταν πάντα η βάση της. Από ορισμού της η μουσική electro χρησιμοποιούσε drum machines για την ρυθμική βάση του κάθε track. Θρυλικά μηχανήματα, όπως το drum machine TR-808 που κατασκευάστηκε το 1980, πρόσφεραν για αρκετά χρόνια έναν πολύ χαρακτηριστικό ήχο στους παραγωγούς της electro. Παρ' όλα αυτά καθώς το είδος εξελίχθηκε και με την άφιξη της χρήσης υπολογιστών για την παραγωγή ηλεκτρονικής μουσικής, η χρήση drum machine αποδείχθηκε όλο και λιγότερο πρακτική και διαδεδομένη. Η electro δίνει έμφαση στην μηχανικότητα των ήχων της σε αντίθεση με άλλα είδη ηλεκτρονικής μουσικής που δίνουν έμφαση στα ανθρώπινα χαρακτηριστικά του ήχου και της μουσικής. Η χρήση των synthesizers ευνοεί την αναλογική σύνθεση, τις επαναλαμβανόμενες συνθετικές φράσεις, τα ισχυρά bass lines και τα άτονα ηχητικά εφέ, όπως ακριβώς επιβάλλει η αισθητική του είδους.

Το 1982 ο Afrika Bambaataa, ένας παραγωγός από το Bronx, κυκλοφορεί το "Planet Rock", το οποίο περιλαμβάνει στοιχεία απο το "Trans-Europe Express" και το "Numbers" των Kraftwerk. Το "Planet Rock" θεωρήθηκε αργότερα ότι σηματοδότησε γενικά την αρχή του είδους μουσικής που ονομάστηκε electro. Tο 1983 ο κορυφαίος jazz μουσικός Herbie Hancock πάλι, σε συνεργασία με τον DJ Grand Mixer D.ST και σε παραγωγή Bill Laswell κυκλοφορεί το χιτ σινγκλ "Rockit". Την ίδια χρονιά ο Hashim δημιουργεί το σημαντικό electro funk "Al-Naafiysh (The Soul)", το οποίο γίνεται η πρώτη κυκλοφορία της ιστορικής Cutting Records. Την περίοδο αυτή ο Hashim επηρεάζεται από τους Man Parrish ("Hip Hop, Be Bop"), Thomas Dolby ("She Blinded Me With Science") και Afrika Bambaataa ("Planet Rock"). Electro καλλιτέχνες όπως η ομάδα του Juan Atkins Cybotron από το Ντητρόιτ, οι Planet Patrol, οι Newcleus, οι Mantronix και οι Jonzun Crew αποτέλεσαν βασικές πηγές επιρροής σε άλλα είδη ηλεκτρονικής μουσικής, όπως το Detroit techno, το drum & bass, το breakbeat, το ghettotech κ.τ.λ.

Παρόλο που το απόγειο της electro στην mainstream μουσική σκηνή ήταν στις αρχές της δεκαετίας του '80, στα τέλη της δεκαετίας του '90 η συγκεκριμένη σχολή γνώρισε αναγέννηση με καλλιτέχνες όπως ο Anthony Rother και DJs όπως ο Dave Clarke και ξαναεμφανίστηκε και πάλι στο προσκήνιο το 2009. Το ενδιαφέρον για τη μουσική electro, σε μεγάλο βαθμό επηρεασμένο από διάφορα μουσικά στυλ της Νέα Υόρκης, του Ντητρόιτ, του Μαϊάμι, της Φλόριντα και του Λος Άντζελες, συντηρήθηκε κυρίως στην Ευρώπη, με τα κλαμπ όπου παίζεται electro να γίνονται ξανά 'trend'. Η σκηνή ακόμα και σήμερα υποστηρίζει εκατοντάδες εξειδικευμένα labels - υπάρχει η disco/electro της Clone Records, το παλιάς σχολής b-boy στυλ της Breakin' Records και της Dominance Electricity, η electrofunk της Citinite, αλλά και σκληρότερες και πιο σύγχρονες φόρμες σε labels όπως η Nu Illusion Music και η Bass Frequency Productions. Νέα είδη electro εμφανίστηκαν μάλιστα τα τελευταία χρόνια. Η σκηνή της Φλόριντα πρωτοπόρησε με τον ήχο electrocore ξεκινώντας από τα τέλη της δεκαετίας του '90 με καλλιτέχνες όπως οι Dynamix II και οι Jackal & Hyde και συνεχίζοντας μέχρι σήμερα.