Δύο κινηματογραφικές απογοητεύσεις (εν μέρει, έστω) και ένα κινηματογραφικό κέρδος

Πρέπει Να Μιλήσουμε Για Τον Κέβιν

Για την ταινία της Λιν Ράμσεϊ είχαν ακουστεί ήδη κάποια - θετικά - πράγματα πριν από την προβολή της: όχι μόνο η υποδοχή της σε φεστιβαλικό επίπεδο, αλλά και οι εδώ κριτικές. Από κοντά βάραινε και το όνομα της Τίλντα Σουίντον. Βλέποντας την ταινία σχεδόν καθηλώθηκα από τη σκηνοθετική δεξιοτεχνία, τη σκηνοθετική λάμψη θα μπορούσα να πω σε κάποιες στιγμές. Αυτό συχνά έχει και κάποιο κόστος, βέβαια: εν προκειμένω, η αφήγηση γινόταν ώρες-ώρες αδικαιολόγητα κρυπτική, ή έστω απλώς μπερδεμένη, κουράζοντάς σε χωρίς λόγο μέχρις ότου ξεκαθαρίσεις ποιoς κάνει τι και σε ποια χρονική περίοδο. Το κατά πολύ βαρύτερο όμως ολίσθημα έχει να κάνει με την ουσία καθ’ εαυτήν της ιστορίας. Σύμφωνα με αυτά που ΑΦΗΓΕΙΤΑΙ το φιλμ (και όχι αυτά που θέλησαν να καταλάβουν ορισμένοι), ο νεαρός Κέβιν δηλώνεται εμφατικά ως προβληματική περίπτωση από τη βρεφική κιόλας ηλικία. Κάτι σαν έμφυτο ή σαν αυθύπαρκτο κακό. Μήπως κάτι που αντιγράφει τις ανεγκέφαλες μανίες ενός σοβαρότατου τμήματος της αμερικάνικης λαϊκής (;;;) κουλτούρας που χαριεντίζεται με την τρομολαγνεία του κακού, το οποίο σχεδόν προϋπάρχει του κόσμου… Αμερικανιές που εδώ και πολλά χρόνια έχουν ποτίσει ένα μεγάλο μέρος του ευρωπαϊκού τρόπου αντίληψης των πραγμάτων.

Περιπέτειες του Τεντέν: Το Μυστικό Του Μονόκερου

Ο Τεν-Τεν από την άλλη μεριά σκοντάφτει σε κάτι αρκετά πιο απλό: η όλη ιστορία είναι τόσο φορτωμένη σε δράση, σε επιμέρους συμβάντα, λεπτομέρειες γεγονότων, λεπτομέρειες της εικόνας, η όλη εξιστόρηση είναι τόσο πυκνή, τόσο καταιγιστική σε ορισμένα σημεία, που πρακτικά χάνεται η δυνατότητα να γευτείς με κάποια άνεση αυτά που εισπράττεις, να απολαύσεις το παραμύθι -στην αξία τους ως παραμύθια πάτησαν και απογειώθηκαν αυτές οι ιστορίες, όπως και άλλες αντίστοιχες. Οι σκηνοθέτες της τελευταίας (περίπου) 20ετίας σε πολυβολούν με έναν χείμαρρο δεδομένων, δεν αφήνουν περιθώριο να ανασάνει ο αφηγηματικός χρόνος, να κερδηθεί η μαγεία και η ονειρικότητα  με τον τρόπο που πρέπει να κερδίζεται κάθε φορά. Όχι, σου το επιβάλλουν, πουσάρουν το μυαλό σου στην «επιθυμητή» κατεύθυνση. Τα ίδια και ο Σπίλμπεργκ.  Προφανώς οι Kυνηγοί Της Χαμένης Κιβωτού είναι μόνο μια μακρινή ανάμνηση.

Φυσικά κατά τα άλλα το φιλμ σε θαμπώνει με την αρτιότητά του – ο υπερεπαγγελματισμός ενός κινηματογραφικού είδους που στοχεύει απερίφραστα στη χοντρή διασκέδαση ηλικιών 7 με 17 ετών, συνοδεία άφθονου ποπ κορν, αναπτύσσεται εδώ σε όλο του το μεγαλείο. Τα ταμεία, εννοείται, ανταποκρίθηκαν, και θα ανταποκριθούν κι άλλο στους μήνες που έρχονται: η άμεση και έμμεση διαφήμιση πήγε σύννεφο.

Κάποτε στην Ανατολία

Στον αντίποδα των πιο πάνω στέκεται ένα διαμάντι από τη γείτονα Τουρκία.  Το Κάποτε Στην Ανατολία (ορθότερα, νομίζω, “Μια Φορά Και Έναν Καιρό Στην Ανατολία”)  βαδίζει τον αρκετά περπατημένο αλλά πάντα μοναδικό δρόμο της άκρας αφηγηματικής γαλήνης, εκεί που τα δευτερόλεπτα και οι σιωπές γίνονται μικρές χειρονομίες φωτός.  Με αφορμή τη διερεύνηση ενός φόνου και την αναζήτηση του πτώματος, μιλάει εκστατικά για τον παλμό της ροής του κόσμου, για τον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο. Η πορεία της δωδεκάδας των ανδρών μέσα στη νύχτα, οι εκπληκτικές «μικρές» διηγήσεις ή εξομολογήσεις μέσα στο αυτοκίνητο και κυρίως στις στάσεις - λόγια καίρια που φωτίζουν μικρές εσοχές αυτού που είμαστε, δηλ. το τίποτα και το άπαν -  η σχετική προσγείωση της μαγείας στο φως της μέρας, και η συγκλονιστική σκηνή του τέλους μέσα στο νεκροτομείο με τον γιατρό  να ΕΠΙΛΕΓΕΙ  ολόσωστα  αυτό που κανένας νόμος δεν επιτρέπεται να επικροτήσει (θυμίζοντας την ανάλογη επιλογή που αποτελεί την κορύφωση και λύση του Βροχή Από Πέτρες του Κεν Λόουτς), όλα μαζί ορίζουν ένα σινεμά πραγματικά μεγάλου βεληνεκούς.

Να προσθέσω ότι δεν είναι τυχαία η αναφορά της εν λόγω σκηνής του Λόουτς. Η ταινία του Τσεϊλάν μ’ έναν εξαιρετικά αβίαστο τρόπο «υπενθυμίζει» στιγμές του Ταρκόφσκι, του Νταίηβιντ Λιντς, του Αγγελόπουλου (ίσως και άλλων – εγώ κάπου έχασα τη μπάλα), ενώ μια χορδή του σινεμά του Κιαροστάμι «ακούγεται» σχεδόν σε όλο της το μήκος. 

Μαγεύτηκα!

Tags: cinema, We Need To Talk About Kevin, The Adventures of Tintin, Once Upon A Time In Anatolia